Wat kun je als familie/vrienden/collega's betekenen?

Als familie, vriend, vriendin, buur, collega of kennis wil je graag helpen als iemand in je omgeving kanker heeft. Maar wat kun je doen? Hieronder vind je twaalf tips voor als je wilt helpen tijdens deze zware tijd.

Geef aandacht
Aandacht is altijd fijn: berichtjes, kaartjes, mailtjes, cadeautjes, het helpt enorm om te weten dat er aan je gedacht wordt. Maar vaak is er één ding waaraan iemand helemaal geen behoefte heeft en dat is: bellen. Niks vermoeiender dan vier keer per dag hetzelfde verhaal te moeten vertellen. Tip: het is handig om van tevoren te appen of degene het fijn/goed vindt om te bellen.

Geef zonder verwachtingen
Verwacht niets als jij iets aardigs doet. Misschien komt er geen antwoord of bedankje, het leven is voor een patiënt namelijk nogal een mallemolen. Zeker tijdens behandelingen, maar ook op andere momenten, is haar energieniveau zo laag dat uit bed komen en douchen al nauwelijks te doen is. Attent zijn is even niet aan de orde en zich daar schuldig over voelen al helemaal niet. Ga er gewoon vanuit dat je blijk van medeleven zeer gewaardeerd wordt.

Geluk zit in kleine dingen
Wees er gewoon. Misschien kun je niet helpen als er een dilemma wordt gedeeld, of het nu emotioneel, fysiek of financieel is, maar je kunt er altijd zijn. Hou van iemand wanneer die persoon het nodig heeft. Bovendien hoeft het niet groots en meeslepend. Het kan leuk zijn om naar muziek te luisteren, een film te kijken, een spelletje te spelen of samen een kruiswoordpuzzel te maken. Of praat over dingen die jullie beiden herinneren aan goede tijden. Dit kan sport, reizen, filosofie, kindertijd of een ander onderwerp zijn. Het belangrijkste is om samen te zijn.

Wees eerlijk
Als je als naaste niet weet wat je moet zeggen, dan is dat helemaal niet erg. Spreek liever niet zomaar wat woorden uit, omdat je denkt dat dat helpt. Wat je in ieder geval níet moet doen is over andere kankerpatiënten beginnen. Verhalen vergelijken is kwetsend; iedereen is anders en iedereen ervaart het anders. Zeg dan liever: 'Ik weet niet wat ik moet zeggen.' In dit filmpje van Brené Brown wordt goed het verschil uitgelegd tussen empathie en sympathie.

Luister
Luister, omdat je dan de gevoelens van de ander respecteert. Luister niet alleen naar haar woorden; luister in plaats daarvan naar de manier waarop ze de woorden zegt - de toon, lichaamsbewegingen, haar ogen, gezichtsuitdrukkingen. Probeer ook de stilte te ontcijferen. Kijk oprecht naar haar, luister en wees stil. Knik, hum en geef met je lichaamshouding aan dat je het waardeert dat gevoelens worden gedeeld.

Vraag concreet; niet vrijblijvend
Je kunt zeggen ‘als er iets is, ben ik er voor je, hoor!’. Dat is altijd goed bedoeld, maar te vrijblijvend als je iets voor haar wilt betekenen. Net als ‘je kunt me altijd bellen’. Beter is om een directe vraag te stellen zoals: ‘Wat heb je nodig?’ Vaak is hele praktische hulp gewenst, maar om hulp vragen zo moeilijk.

Bied praktische hulp
Vraag als je op bezoek bent of je iets kunt doen: bed opmaken, wasje draaien, vuilniszak weggooien, strijken, oude bloemen weggooien en vazen schoonmaken, oud papier en glas meenemen et cetera. Als patiënt ga je dat niet uit jezelf vragen, zelfs niet aan je vriendinnen, terwijl je wel heel blij bent als het gedaan is.

Zorg voor een lekkere maaltijd
Maak, in overleg met jouw naaste(n), een kookrooster met een groep vriendinnen en buurvrouwen. Zo wordt er goed voor de patiënt gezorgd, als ze daar behoefte aan heeft. Daarbij is het ook gezellig, een beetje afleiding en praten over andere dingen dan de behandelingen. Houd daarbij aan: niet te lang, twee uurtjes maximaal. En de patiënt mag altijd afzeggen; ook op de dag zelf.

Ga mee naar een doktersafspraak
Het is fijn als er iemand met de patiënt mee kan naar een doktersafspraak, als diegene dat ook wil uiteraard. Soms wordt er zoveel gezegd, dat je het eenvoudigweg niet allemaal kunt onthouden of later thuis nog met vragen zit. Een goede vriendin kan de belangrijkste afspraken noteren in haar agenda en tegen die tijd vragen of er iemand is om mee te gaan. Misschien vindt de patiënt dit bij chemo’s ook fijn, vooral de uren na thuiskomst als je geen idee hebt hoe het dit keer gaat uitpakken.

Neem iemand serieus
In deze periode draait het natuurlijk veel om de patiënt. Toch kan zij het fijn vinden als je toch bij haar je hart durft te luchten over iets waar je mee zit. Vraag of zij wil luisteren en doe niet de aanname dat ze ‘wel iets anders aan haar hoofd heeft'. De vriendschap tussen jullie is waardevol en ja, zij is ziek, maar is nog steeds je vriendin. Vraag om advies over zaken die spelen in jouw leven.

Ontzorg, maar voorkom betutteling
Ook al is je vriendin wat hulpbehoevend of uit haar doen, ze kan nog steeds heel goed zelf nadenken. Behandel haar dus niet als een kleuter. Natuurlijk niet, denk je nu, maar het gaat met de beste bedoelingen mis voor je het in de gaten hebt.

Blijf in contact
Als het medische traject achter de rug is, dan is het leven van de patiënt niet in één klap weer ‘gewoon’. Dat duurt vaak een stuk langer dan je denkt. Ook in die periode is het fijn als je nog speciale aandacht voor haar hebt. Zie ook dit filmpje over het zwarte gat na kanker.

Stuur tijdens en na haar behandelingen regelmatig bemoedigende berichtjes, kaarten of bloemen om haar te laten weten dat jullie aan haar denken en om haar op te vrolijken. Kleine gebaren steun kunnen haar dag opfleuren en haar kracht geven.

Stel je flexibel op
Houd rekening met de wisselende behoeften en energieniveaus van je dierbare. Ze kan zich soms vermoeid of ongemakkelijk voelen door de behandelingen, dus wees flexibel in jullie plannen en toon begrip als ze bepaalde activiteiten moet annuleren of aanpassen.

Informatie en tips voor naasten op Kanker.nl
Meer tips? Die vind je op kanker.nl>>