Vermoeidheid is een veelvoorkomend symptoom bij vrouwen met gynaecologische kanker. Veel (ex)kankerpatiënten ervaren voor, tijdens en na de behandeling (erge) vermoeidheid. Dit kan maanden of soms zelfs jaren duren.
Wat is vermoeidheid en hoe voelt het?
Vermoeidheid kun je beste beschrijven als een gebrek aan energie. Je voelt je niet fit en kunt simpelweg niet meer datgene doen wat je graag zou willen. Dagelijkse activiteiten zoals werken, opruimen en zelf douchen lukken nog maar nauwelijks of zelfs helemaal niet meer. Soms zijn zelfs dingen als bewegen of praten te veel.
Behalve fysieke uitputting kun je ook mentaal en emotioneel last hebben van de vermoeidheid. Doordat je hersenen door de vermoeidheid minder goed werken heb je meer moeite met bijvoorbeeld het vasthouden van je concentratie of het onthouden van dingen. Vermoeidheid kan daarnaast ook invloed hebben op je stemming en humeur. Je kunt je boos, lusteloos of zelfs somber voelen.
Wat zijn de oorzaken van vermoeidheid tijdens of na kanker?
Het is niet vreemd dat je je voor, tijdens en kort na de behandeling van kanker moe voelt. Sterker nog, dat is heel normaal! De ziekte en behandeling vragen veel van je lichaam, maar ook het verwerken van kanker kan veel energie kosten.
Blijf je na de behandeling voor langere tijd last houden van vermoeidheid? Dan kan er een andere reden zijn, zoals bloedarmoede. Maar ook andere factoren kunnen bijdragen aan een uitgeput of lusteloos gevoel. Wanneer je bijvoorbeeld veel piekert over de vermoeidheid of voor je gevoel te weinig steun van je naasten en omgeving krijgt. Ook slecht slapen, een gebrek aan regelmaat of te weinig bewegen kunnen ervoor zorgen dat je je vermoeid blijft voelen.
Is er geen aanwijsbare (medische) reden voor de vermoeidheid te ontdekken? Dan is er mogelijk sprake van chronische vermoeidheid, zo’n 1 op de 3 mensen krijgt hier last van. Chronische vermoeidheid is onder andere te herkennen aan:
- Je bent minimaal 6 maanden na de behandeling nog steeds vaak moe en hebt regelmatig overdag de behoefte om extra te slapen.
- De vermoeidheid overvalt je soms.
- Van simpele klusjes als de afwas doen of een was ophangen raak je al uitgeput.
- De vermoeidheid heeft impact op je dagelijkse functioneren.
Wat kun je doen aan de vermoeidheid?
Vermoeidheid kan erg vervelend zijn, zeker wanneer het je belemmert in je dagelijkse activiteiten. Afhankelijk van de oorzaak zijn er vaak wel manieren om de vermoeidheid draaglijker te maken. Denk bijvoorbeeld aan voldoende bewegen of het vinden van een manier om beter met je energie om te gaan.
De belangrijkste tips die we je kunnen geven zijn:
- Ga (of blijf) sporten of bewegen om een conditie op te bouwen. Gaat dit moeizaam? Begin dat rustig aan. Ga bijvoorbeeld regelmatig een klein blokje om en bouw het langzaam op. Eet daarnaast gezonde, eiwitrijke voeding om je lichaam te ondersteunen.
- Stel duidelijke grenzen voor jezelf (en je omgeving). Hoe vervelend het ook is, door te accepteren dat je minder kan zal je uiteindelijk meer rust ervaren. Wees dus eerlijk, stel prioriteiten en durf ‘nee’ te zeggen wanneer dat nodig is.
- Zorg voor een goede balans tussen inspanning en ontspanning, zodat je voldoende momenten hebt om weer op te laden. Plan bijvoorbeeld niet te veel activiteiten op een dag, maar verspreid ze over de week. Plan eventueel elke dag rustmomenten in.
Facebook (O)live: Omgaan met vermoeidheidsklachten
Kom je er op eigen houtje niet bovenop en blijf je nog steeds erg vermoeid? Bespreek dit dan met je (huis)arts of verpleegkundige. Zij kunnen onderzoeken of er een andere medische oorzaak is, of aangeven of er sprake is van chronische vermoeidheid. Zij kunnen je vervolgens helpen met het zoeken naar een oplossing óf je doorverwijzen naar een andere specialist. Denk bijvoorbeeld aan een ergotherapeut, een psycholoog, een oncologiediëtist of een (oncologie)fysiotherapeut.
Olijf Congresdag 2021: Onzichtbare gevolgen, en dan?
Tijdens de Olijf Congresdag in 2021 sprak Ilse Masselink, ergotherapeut UMC Utrecht, over energie en vermoeidheid. Ook sloot dr. Laurien Buffart, senior onderzoeker Radboudumc, aan met haar inzicht op het effect van beweging en voeding op eierstokkanker
Verslag workshop Olijf Congresdag 2023
Ervaringen van andere vrouwen
Anneke
Anneke kreeg tijdens het gesprek met haar arts te horen dat ze chemo zou krijgen: ‘Dat heb ik zes maanden lang gehad. Het viel me zwaar, vooral door de vermoeidheid en de pijnklachten. En het prikken vond ik ook erg naar worden. Gelukkig was iedereen in het ziekenhuis erg lief voor me.’
Lees het hele verhaal van Anneke
Karen
“Ik bleef maar moe en mijn huisarts gaf aan dat dit nog wel 'even' kon duren. Mentaal ging het weer beter, dus ik ging weer door. Ik breidde de uren op mijn werk uit tot ik in februari 2019 weer 32 uur per week aan het werk was. Af en toe had ik wat last van mijn buik en de vermoeidheid werd ook maar niet beter.”
Lees het hele verhaal van Karen
Meer informatie
De informatie op deze pagina is deels afkomstig van kanker.nl. Voor nog meer informatie over vermoeidheid voor, tijdens en na kanker verwijzen we je graag door naar kanker.nl.
- Direct contact met een lotgenote
Heb je een vraag, wil je je hart luchten of gewoon eens met iemand praten die ook heeft ervaren waar je doorheen gaat? Zoek dan contact met een lotgenote. De vrijwilligers van Olijf zijn 7 dagen per week bereikbaar. Contact kan via telefoon, mail of Whatsapp.
Meer informatie >> - Online gespreksgroepen
Op de website kanker.nl kun je online lotgenoten ontmoeten, vragen stellen of kennis en ervaringen delen. De moderators zijn vrijwilligers van Olijf en helpen je graag verder. Je vindt er ook verschillende andere lotgenoten/vrijwilligers die bij Olijf actief zijn.
Meer informatie >> - Vraag het een professional
Op kanker.nl kun je al je vragen over vermoeidheid stellen aan oncologie- en oedeemfysiotherapeut Edith Schoots, of aan psychologe dr. Marije van der Lee. Ook kun je de vragen en antwoorden bekijken die andere mensen eerder gesteld hebben.
Meer informatie >>