Deze sessie werd gegeven door Eveline Stallaart, seksuoloog/psycholoog.
Al tijdens haar studie kwam Eveline tot het inzicht dat seksualiteit impact heeft op de kwaliteit van het leven en dat mensen dit onderschatten. Zij wilde het taboe op het onderwerp seksualiteit doorbreken, startte haar eigen praktijk als seksuoloog en dit bleek een schot in de roos. Het feit dat de praktijk direct goed liep geeft aan dat er veel behoefte bestaat op dit gebied.
Na een gynaecologische kanker is er vaak sprake van vaginale droogte, pijn en minder zin in seks. En stellen hebben vaak moeite met intimiteit en seksualiteit. Psychische factoren spelen daarbij ook een grote rol. Pijn kan fysiek zijn, een gevolg zijn van de kanker: de kanker zelf, gevolgen van de operatie en/of de behandelingen. Maar pijn heeft ook invloed op de psyche en dat heeft zeker effect op het lichaam. Als een lichaam pijn ervaart, dan wil het zichzelf daartegen beschermen en dan spant de bekkenbodem zich bijvoorbeeld aan. Enerzijds wil je je partner ter wille zijn op seksueel gebied, maar de angst voor de kanker, die terug kan komen bij elk pijntje dat je voelt, zorgt dat je direct uit de opwinding gaat. Het lijf geeft dan het signaal ‘ho stop!’. Het is dan ook niet vreemd dat er op seksueel gebied problemen ontstaan, maar de drempel richting de seksuoloog is helaas hoog voor sommigen.
Kanker is een ingrijpende levensgebeurtenis. Bij de seksuoloog kan gekeken worden of het mogelijk is om het (oude) seksleven weer te hervinden en hoe dat kan worden aangepakt.
Eveline: ‘Daarbij gaan we samen kijken hoe we dit kunnen aanpakken. We slaan het boek van seksualiteit van vóór de kanker dicht, dat was versie 1.0. Nu gaan we een nieuw boek openslaan en samen versie 2.0 schrijven.’
Masters en Johnson hebben de ‘sensate focus’ bedacht. Hierbij ligt de nadruk op zintuiglijke waarnemingen en sensualiteit, in plaats van op de geslachtsdelen en penetratie. In de praktijk wordt gekeken wat stellen samen belangrijk vinden: ‘Wat heeft ander nodig, wat heb ik zelf nodig?’ Er is een rouwproces nodig om te zien wat er verloren is gegaan en wat er verandert na de kanker. Daarna kan gestart worden met de sensate focus. Daarbij ga je elkaar aanraken (friemelen, kietelen, strelen) en kijken wat je lekker vindt. Het is niet de bedoeling om elkaar te masseren. Tijdens de oefeningen gaat het om voelen, met het hoofd als het ware ‘uitgeschakeld’. Zo leer je in het moment zijn. Dus: geen opwinding, geen penetratie en de genitaliën worden niet aangeraakt. Het gaat om gewoon genieten. Een aantal weken wordt dit samen gedaan en het is de bedoeling dat je veel met elkaar praat over wat je allebei wilt. Die communicatie is belangrijk: je kunt niet zien wat er in de ander omgaat. Het is de bedoeling om een veilige haven voor elkaar te zijn. Het kost echter moeite en tijd. Je wordt uitgenodigd om er met een open vizier in te stappen en open te staan voor elkaars behoeften. Hopelijk wordt de associatie met het lichaam en genieten op deze manier beter, waarna de seksualiteit weer een plek kan krijgen. Na een aantal weken kan worden gekeken wat er met de mond en handen weer mogelijk is. Niets is daarbij fout.
Bekijk de oefening Sensate Focus>>
Samenvattend zijn er een aantal aandachtspunten:
- Een goede communicatie is heel belangrijk.
- Voelen is belangrijk. We doen in het dagelijks leven al heel veel met ons hoofd. Voel vooral!
- Voorspel moet eigenlijk 24/7 zijn. ‘ik zie jou, ik weet wat jouw behoeften zijn, jij bent belangrijk zijn voor mij.’ Het voorspel moet uitgebreid zijn bij kankerpatiënten.
- Seks is geen handeling, maar een beleving. Voorspel is in eerste instantie friemelen, zoenen en kan daarna worden uitgebreid. Als je merkt dat je er niet aan toe bent, als je hoofd bijvoorbeeld te vol zit, dan is ‘Nee’ ook OK.
- De mindset is belangrijk: probeer in het moment te zijn.
- Mensen zijn teveel bezig met ‘wat is normaal?’ en maken zich zorgen over de frequentie van hun seksleven. Er is geen ‘normaal’. Het gaat er gewoon om dat seksualiteit een vorm heeft/krijgt waar jij je goed bij voelt.
Voor meer informatie kijk op www.essh.nl.
Geschreven door: Carolien Versteeg