Deze sessie werd gegeven door Miranda Ottens en José Provoost van Stap Nu. Stap Nu is er voor werknemers en werkgevers die te maken krijgen met kanker of een chronische aandoening op de werkvloer. Zij geven begeleiding bij re-integratie op het werk maar ook als je een uitkering ontvangt via het UWV.
Diagnose fase
Bij de diagnose kanker komt er veel op je af en heb je te maken met de impact en de onzekerheden over je gezondheid. In dit proces sta je voor allerlei keuzes en vraagt je af hoe hou ik overzicht en hoe krijg ik alles geregeld. Je agenda wordt ineens anders gevuld en er zijn veel mensen betrokken in dit proces. Je familie en vrienden, behandelaars in het ziekenhuis, je werkgever en collega’s en de bedrijfsarts. In een latere fase krijg je te maken met re-integratie en als het je niet lukt om voor de einde wachttijd te re-integreren krijg je te maken met het UWV en verzekeringsartsen. Allemaal betrokkenen waar je in eerste instantie niet meteen aan denkt maar waar je in een later stadium wel mee te maken krijgt.
Ziek en toch werken?
Als je ziek wordt denk je niet meteen aan je werk. Behandelaars en familie zijn vaak de eersten met wie je jouw diagnose wil bespreken. Maar na de diagnosefase volgt er een fase waarin de behandelingen gaan plaatsvinden. Ook dit is voor iedereen anders. Het werk komt dan toch weer snel in beeld. Als je merkt dat in deze fase niet meer wilt of kunt werken dan is het goed dit te bespreken met je werkgever. Samen kun je afspraken maken over ziekmelden of gedeeltelijk doorwerken en kun je in gesprek over welke rol werk tijdens jouw behandeling kan innemen. Het is natuurlijk niet zo dat als je de diagnose krijgt je je gelijk ziek móét melden. In veel gevallen kan werken tijdens de behandeling ondersteuning bieden, werk kan structuur bieden en afleiding geven. Daarnaast betekent werken dat je, je gezonde kant kunt inzetten. Soms is het niet mogelijk om aan het werk te blijven. Hoe dan ook, je zult al snel in gesprek gaan met je leidinggevende.
Wat kun jij doen als werknemer
Belangrijk is dat je aangeeft wat jij wilt, welke keuze jij wilt maken. Vraag aan je arts welke effecten en korte termijn gevolgen je kunt verwachten van de behandeling. Of je je werk nog wel kunt doen en wat de gevolgen zijn op lange termijn. Ga daarover in gesprek met je leidinggevende of werkgever. Blijf in verbinding en pak de regie. Wil je blijven werken, gedeeltelijk ziekmelden of volledig ziekmelden, in veel gevallen werkt de werkgever mee. Als je ervaart dat werken niet past en je het mentaal niet aankunt of je voelt je echt ziek dan meld je je ziek.
Kanker en de Wet Verbetering Poortwachter.
De ziektefasen, Spoor 1 en Spoor 2 en WIA-beoordeling
Diagnose fase ziekmelding: de datum van ziekmelding hoeft niet gelijk te zijn aan de datum van de diagnose. Na de ziekmelding is de werkgever verantwoordelijk om een bedrijfsarts in te schakelen en een probleemanalyse op te laten stellen. Dit dient uiterlijk in de zesde ziekteweek te worden opgesteld. De probleemanalyse moet in het re-integratiedossier worden opgenomen. In de probleemanalyse geeft de bedrijfsarts aan wat inzetbaarheid is in relatie tot de medische situatie en de inzetbaarheid van de werknemer. Daarnaast wordt er een prognose gegeven hoe dit het (toekomstige) werk en de mogelijkheid op werkhervatting beïnvloeden. Vaak is het in deze fase lastig een voorspelling te doen hoe het verzuim gaat verlopen en hoe de re-integratie vormgegeven kan worden.
In de periode zes tot acht weken na de ziekmelding wordt een plan van aanpak gemaakt. Hierin wordt werkbehoud en de mogelijkheid om te re-integreren bij de eigen werkgever besproken en vastgelegd. Dit wordt Spoor 1 genoemd. Binnen Nederland hebben werkgevers, loondoorbetaling bij verzuim op verschillende manieren geregeld. De meeste werkgevers kennen een loondoorbetaling tot 100% in het eerste ziektejaar. In het tweede ziektejaar wordt er vaak een loonkorting toegepast en ontvangt men 70% van het loon.
Behandeling van kanker kent vaak langdurige behandeltrajecten. Daarmee sluit het proces van de Wet Verbetering Poortwachter niet altijd aan, aan het ziekte/behandelproces. Als eerste wordt gekeken wordt naar re-integratie bij eigen werkgever, Als er twijfels zijn over volledige terugkeer in de eigen functie wordt een arbeidsdeskundigonderzoek ingezet. Deze onderzoekt de mogelijkheden, indien er twijfels zijn of de eigen functie niet meer past en er bij de eigen werkgever geen passende functies te vinden zijn wordt er een Spoor 2 traject ingezet. De behandeling van kanker duurt vaak lang en het herstel is complex. In deze situatie kan ook een twee Sporen beleid worden gekozen. Dat betekent dat Spoor 1 de mogelijkheden bij de eigen werkgever en Spoor 2 de mogelijkheden bij een andere werkgever naast elkaar worden onderzocht. Als volledig herstel nog niet gerealiseerd is wordt in week 92 de WIA aangevraagd. Het UWV beoordeelt of je recht hebt op een WIA/WGA of IVA. Als bij de WIA-beoordeling een prognose binnen 26 weken herstel te verwachten is mag de werkgever de werknemer nog niet ontslaan. Is dit niet het geval dan mag de werkgever de werknemer ontslaan.
BACO
Als je je hebt ziekgemeld krijg je vrijwel altijd te maken met een bedrijfsarts. Als je merkt dat de kennis ten aanzien van jouw aandoening of behandeling ontbreekt en daardoor de re-integratie niet soepel loopt dan kun je vragen naar een BACO (bedrijfsarts consulent oncologie). Dit is een bedrijfsarts gespecialiseerd in oncologie. Deze baco is lid van een klinisch behandelteam en kan jouw bedrijfsarts voorzien van relevante informatie en overleggen over wat nodig is om de gevolgen van je behandeling op werk en inkomen te minimaliseren en de inzetbaarheid optimaal te kunnen benutten.
Mogelijke gevolgen op je werk
De grootste oorzaak van een minder succesvol verloop van re-integratie is de communicatie. Blijf in gesprek en geef aan wat je wilt en kunt. Maak de gevolgen van de behandeling bespreekbaar. Een van de meest gehoorde gevolgen is vermoeidheid. Je kunt aangeven dat dit een gevolg van de behandeling is. Als je merkt dat je leidinggevende de gevolgen van jouw behandelingen moeite en het begrip vermoeidheid niet begrijpt, leg het dan uit. Bijvoorbeeld het concentreren en volhouden van een bepaalde werkzaamheden of moeite hebben met het starten van de dag. Praat erover zodat je leidinggevende begrijpt waar de vermoeidheid over gaat. Een hulpmiddel bij vermoeidheid is de Untire app. Dit is een app die je helpt begrijpen wat vermoeidheid bij kanker is, die oefeningen geeft om stress te verminderen en je tips geeft om je energieniveau en gemoedstoestand te verbeteren.
Een ander gevolg kan zijn, concentratieverlies. Een handige tool om je geheugen te trainen vind je op www.cogmed.nl. Ook kun je te maken krijgen met lichamelijke klachten, emotionele belasting, neuropathie (klachten prikkelingen of tintelingen, een doof of veranderd gevoel of pijn in handen of voeten. Maar ook verlies van spierkracht en kramp komen voor n.a.v. de behandeling), overgangsklachten en/of angst voor recidive.
Pak de regie in vijf stappen!
- Om de re-integratie zo soepel mogelijk te laten verlopen is het van belang dat jij in gesprek blijft met je werkgever/bedrijfsarts over hoe het met je gaat en wat jij wilt met betrekking tot werk (doe het samen).
- Wacht niet af. Praat vanaf de start van de behandelingen over werk. Durf kanker en de effecten van de behandeling met je werkgever bespreekbaar te maken.
- Wees voorbereid, maak duidelijke afspraken en neem ruimte om deze bij te stellen.
- Bespreek hoe jij je collega’s wil informeren. Geef aan op welke manier jij betrokken wil blijven. Bijvoorbeeld: bij het vervangen van jouw eigen functie? Wees transparant en helder.
- Durf hulp te vragen en maak gebruik van deskundigen wanneer je een steun in de rug nodig hebt. Laat je ondersteunen, want daar heb je recht op. Je hoeft het niet alleen te doen.
Stap Nu
Stap Nu is opgericht door Edith Idoe-Stap. Na zelf de diagnose kanker gekregen te hebben stond haar wereld op zijn kop. Tijdens de herstel- en behandelfase van haar ziekte wilde zij graag het werk weer oppakken. Dit was lastig, want door de ziekte was zij de grip op haar leven en werk kwijt. Het ontbrak haar en haar werkgever aan kennis rondom de gevolgen van de behandelingen van kanker en het herstel in werk. Hoewel haar werkgever het beste met haar voorhad en haar er ook weer graag bij wilde hebben, lukte het hen niet om te re-integreren. Omdat zij vond dat er kennis en kunde nodig was op dit thema en anderen in dit proces te ondersteunen, heeft zij Stap Nu opgericht.
Voor meer informatie kijk op www.stap.nu.
Geschreven door: Manou van Mierlo