Het project de OVI-DETECT-studie gaat over: ‘Liquid biopsies for improving pre-operative diagnosis of ovarian cancer’. Ofwel: de detectie van DNA- en RNA-fragmenten in het bloed voor betere behandeling van patiënten met eierstokkanker.
Voor wie is het onderzoek
In Nederland worden per jaar 7600 vrouwen gediagnosticeerd met een cyste of tumor van de eierstok. Het merendeel van deze eierstoktumoren is goedaardig. Na een operatie voor een eierstoktumor blijkt het bij minder dan 5% van de vrouwen uiteindelijk een kwaadaardige eierstoktumor te zijn, ofwel een vroeg stadium van eierstokkanker. Voor het chirurgisch onderzoek is het van belang dat een nauwkeurige diagnose van een eierstoktumor plaatsvindt. Op deze manier kan er een goede doorverwijzing naar een oncologische ziekenhuis plaatsvinden. Bovendien is de juiste diagnose ook van belang voor het psychisch welzijn van deze vrouwen met een eierstoktumor, aangezien onzekerheid over de aard (goedaardig vs. kwaadaardig) van een eierstoktumor ongerustheid kan veroorzaken.
Reden van het onderzoek
Het maken van het onderscheid tussen een goedaardige eierstoktumor en eierstokkanker blijft een uitdaging voor gynaecologen. Ondanks dat er in het bloed bepaalde stoffen (biomarkers) gemeten kunnen worden in combinatie met het gebruik van echografische modellen. Pathologisch onderzoek, in de vorm van een biopt waarbij een stukje weefsel van de eierstoktumor wordt weggenomen, is het enige onderzoek dat dit verschil het beste kan maken. Dit is echter een invasieve methode (een holle naald wordt in het lichaam gebracht), met eventueel risico op verspreiding van tumorcellen in de buikholte.
Kortom, bij deze vrouwen met een eierstoktumor is er dringend behoefte aan een niet-invasieve methode om voor een operatie een betere selectie te maken tussen een goedaardige eierstoktumor en eierstokkanker.
Recent onderzoek heeft aangetoond dat kanker sporen in het bloed achterlaat in de vorm van fragmenten DNA en RNA afkomstig uit de kankercel (liquid biopsies genoemd). Deze sporen kunnen met behulp van verschillende moleculaire technieken gemeten worden. De tot nu toe gepubliceerde onderzoeken over het gebruik van deze technieken zijn veelbelovend. Deze beschrijven echter kleine groepen patiënten met voornamelijk een laat stadium eierstokkanker, waardoor we voor de andere vrouwen met mogelijk een vroeg stadium van eierstokkanker te weinig weten. Daarom doen we deze studie.
Wat wordt onderzocht?
In de OVI-DETECT-studie wordt onderzocht of een bloedtest als niet-pijnlijk en veilig alternatief gebruikt kan worden om aan materiaal van een eierstoktumor te komen. Er wordt bij vrouwen, die zijn verwezen naar een oncologisch centrum voor een operatie, in de bloedtest gekeken naar 2 nieuwe biomarkers: DNA- en RNA-fragmenten. De veranderingen in de rondgaande DNA-fragmenten van de eierstoktumor en in de RNA-profielen van bloedplaatjes zullen dan worden bepaald. Er kan hiermee een test worden ontwikkeld, waarmee onderscheid gemaakt kan worden tussen goedaardige eierstoktumoren en eierstokkanker. Ook wordt gekeken naar de kosteneffectiviteit van deze 2 biomarkers en naar de kwaliteit van leven van deze vrouwen.
Er zullen 450 vrouwen deelnemen aan de OVI-DETECT-studie.
Betrokken onderzoeksinstituten
De OVI-DETECT-studie wordt gesubsidieerd door KWF en is een samenwerking tussen het AvL-NKI (Antoni van Leeuwenhoek-Nederlands Kanker Instituut), het LUMC (Leids Universitair Medisch Centrum), het Catharinaziekenhuis Eindhoven (CZE), het AUMC- (Amsterdam Universitair Medische Centra) en het JHU (John Hopkins University, Baltimore Verenigde Staten).
De studie wordt begeleid door A.H. Koch onder supervisie van C.A.R. Lok (AVL-NKI), C.D. Kroon (LUMC) en J.M.J. Piek (CZE).
Inclusie
De OVI-DETECT-studie is nu in 2 centra geopend voor inclusie. Er worden voorbereidingen getroffen in meer ziekenhuizen. Er zijn inmiddels 2 patiënten geïncludeerd.
Inbreng patiëntperspectief
Stichting Olijf heeft een rol gespeeld bij de aanvraag van de KWF-subsidie. Zij heeft vanuit patiëntperspectief het belang onderschreven en steunt deze studie daarom van harte. De reden is dat, als er succesvolle resultaten worden gevonden, hiermee eerder duidelijk wordt of het om een goedaardige eierstoktumor of eierstokkanker gaat, waardoor vrouwen eerder de juiste behandeling krijgen. Het betekent een verbetering van de kwaliteit van leven en de behandelingskwaliteit van vrouwen met eierstokkanker.
Ervaringsdeskundigen van Stichting Olijf hebben intussen geholpen met de ontwikkeling van de vragenlijsten voor deze studie. Zij zullen ook in het vervolg van het project betrokken blijven.