In 2020 is in samenwerking met Europese centra een model (ENDORISK) ontwikkeld om nauwkeuriger het risico op uitzaaiingen in de lymfeklieren te voorspellen. ENDORISK komt van ENDOmetriumcarcinoom, de medische term voor baarmoederkanker, en RISK, het Engelse woord voor risico.
Momenteel is het Radboud UMC bezig met voorbereidingen om dit model te kunnen testen in verschillende ziekenhuizen in Brabant, Gelderland en Limburg, in de ziekenhuisregio’s van Eindhoven, Nijmegen en Maastricht. Het Radboud UMC hoopt in 2024 in een van deze regio’s te starten met het gebruik van ENDORISK in de praktijk.
Huidige zorg
De meeste vrouwen met baarmoederkanker hebben een grote kans op overleving en laag risico op uitzaaiingen in de lymfeklieren. Echter, wanneer er uitzaaiingen in de lymfeklieren zijn, kan aanvullende behandeling zorgen voor verbetering van de overleving. Alleen onderzoek van verwijderde lymfklieren onder de microscoop kan zekerheid geven. Routinematig verwijdering van lymfklieren bij alle vrouwen met baarmoederkanker kan tot bijwerkingen leiden, zoals het krijgen van te veel lymfevocht in de benen en in de buik. Dit noemen we lymfoedeem.
Met een nieuwe operatietechniek (poortwachtersklier) hoeven minder lymfeklieren te worden verwijderd, met aanzienlijk minder kans op lymfoedeem. Deze techniek is een grote verbetering, maar lukt helaas niet altijd volledig, waardoor soms alsnog meerdere lymfeklieren moeten worden verwijderd.
Hoe werkt ENDORISK?
Momenteel wordt lymfeklierverwijdering geadviseerd bij een hoog-risico tumor. Deze beoordeling wordt gedaan door de patholoog. In sommige situaties worden voorafgaand aan de operatie scans gemaakt zoals een CT-scan of MRI of een vaginale echo om de uitgebreidheid van de tumor te beoordelen. Verder wordt er vaak bloed afgenomen en onderzocht.
Het ENDORISK model verzamelt de uitkomsten van alle onderzoeken die bij een patiënt worden gedaan. Door deze uitkomsten te combineren, kan het ENDORISK model voorspellen hoe groot het risico is dat er uitzaaiingen in de lymfeklieren zijn.
ENDORISK kan als hulpmiddel worden gebruikt door de gynaecoloog om samen met de patiënt te bespreken of de lymfeklieren worden verwijderd tijdens een operatie.
Doordat ENDORISK nauwkeuriger is dan de huidige manier om het risico op lymfeklier uitzaaiingen te voorspellen, kunnen er onnodige operaties worden voorkomen. Ook kunnen er met ENDORISK mogelijk meer patiënten die toch een hoger risico hebben op uitzaaiingen in de lymfeklieren dan e nu gevonden worden met de huidige zorg.
Lopende studies
Momenteel is het Radboud UMC bezig met een studie om de huidige zorg bij baarmoederkanker in kaart te brengen (zorgevaluatie studie). Patiënten krijgen enkele weken na de operatie en een jaar na de operatie een vragenlijst over:
- welke klachten ze op dat moment hebben
- hoe de informatievoorziening was voorafgaand aan de behandeling
- hoe ze betrokken werden door hun arts in het beslissen van de beste behandeling.
Het Radboud UMC wil de uitkomsten van deze studie vergelijken met de zorg als het ENDORISK model wordt gebruikt in 2024 (ENDORISK implementatie studie).
De zorgevaluatie studie is geopend voor deelname in het Radboudumc, Catharina ziekenhuis, MUMC+, ziekenhuis Gelderse Vallei, Streekziekenhuis Koningin Beatrix, Slingeland ziekenhuis, ziekenhuis Pantein, Anna ziekenhuis, Elkerliek ziekenhuis, Amphia ziekenhuis, Jeroen Bosch ziekenhuis, Elisabeth-Tweesteden ziekenhuis, Maxima Medisch Centrum en het Sint Jans Gasthuis. Binnenkort neemt ook het Laurentius ziekenhuis deel aan deze studie.
Het Radboud UMC wil iets meer dan 200 patiënten per regio opnemen in het onderzoek. Het Radboud UMC verwacht hiervoor tot en met 2024 bezig te zijn. Zodra er voldoende patiënten in een regio zijn gevonden, wordt in die regio gestart met de implementatiestudie van het ENDORISK model.
Samenwerking Olijf
Al sinds het ontwikkelen van het ENDORISK onderzoeksprogramma denken ervaringsdeskundigen van Olijf mee met de opzet van de studie. Ook hebben zij het belang van de studie onderschreven. In het vervolg van de studies zal Olijf ook nauw betrokken blijven.
Meer weten?
De studie wordt gecoördineerd door dr. Hanny Pijnenborg (gynaecoloog-oncoloog, Radboud UMC) en drs. Marike Lombaers (arts-onderzoeker, Radboudumc) samen met dr. Dorry Boll (gynaecoloog, Catharina ziekenhuis), prof. Rosella Hermens (IQ Healthcare, Radboudumc), dr. Nicole Ezendam (IKNL) en dr. Nicole Visser (patholoog, Eurofins PAMM).
Voor vragen kan je mailen naar endorisk@radboudumc.nl. Meer informatie is te vinden op de onderzoekswebsite: www.endorisk.eu.