Lees verder
Ruim een kwart (27%) van de zzp’ers had een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) afgesloten voordat ze kanker kregen, en ruim een op de tien (11%) heeft een arbeidsongeschiktheidsverzekering aangevraagd na de diagnose kanker. De meest genoemde reden om na de diagnose geen verzekering tegen inkomensverlies aan te vragen, is de hoge premie. Dit blijkt uit de Doneer Je Ervaring-peiling van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) onder 576 mensen die werk(t)en als zelfstandige zonder personeel (zzp’er) die kanker hebben of hebben gehad.
Wij vinden dat mensen die leven met en na kanker zo goed mogelijk moeten kunnen meedoen in de maatschappij, en ook zo goed mogelijk een verzekering moeten kunnen afsluiten. Momenteel is een arbeidsongeschiktheidsverzekering nog niet verplicht, maar daar komt vanaf 2027 mogelijk verandering in. Wij vroegen in deze peiling naar de ervaringen van zzp’ers die kanker hebben (gehad) met het aanvragen van een AOV zodat wij beter kunnen opkomen voor hun belangen.
Negatieve invloed van kanker op AOV-aanvragen
Bij bijna twee derde van de respondenten die na de diagnose een AOV-aanvraag deden, werd de aanvraag geweigerd door de verzekeraar (63%). De meeste aanvragen werden geweigerd vanwege de kankerdiagnose (85%). Een derde van de respondenten kreeg te maken met een verhoging van de premie of andere voorwaarden.
Of je een verzekering kunt afsluiten, hangt af van verschillende factoren, zoals hoe lang het geleden is dat je de diagnose kreeg, om welke soort kanker het ging en of je nog klachten hebt. NFK-belangenbehartiger Monique de Jong: “Deze uitkomsten laten zien dat het niet vanzelfsprekend is dat je een AOV kunt afsluiten na kanker. Wij vinden het belangrijk dat mensen met kanker toegang houden tot arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, zonder uitsluiting of fors hogere premies.”
Ziek, maar wél inzetbaar
Ruim de helft (55%) van de respondenten geeft aan wél (deels) te kunnen werken, ondanks (late) gevolgen van kanker. Zij ervaren vaak meer autonomie en flexibiliteit dan werknemers in loondienst, bijvoorbeeld doordat ze hun eigen werktijden bepalen of hun werk kunnen aanpassen. Ze gaan anders om met hun klachten en zoeken naar oplossingen om het werk zo goed mogelijk te kunnen blijven doen. Zo zegt een respondent: “Ik mankeer van alles, maar ik ben nooit ziek”.
Toch worden zij door verzekeraars vaak gezien als een risico op basis van hun medische geschiedenis. Verzekeraars beoordelen aanvragen op meer dan alleen iemands persoonlijke situatie; ze kijken ook naar de risico’s op de lange termijn voor mensen met vergelijkbare kenmerken. NFK wil samen met verzekeraars, onderzoekers en klinisch arbeidsgeneeskundigen onderzoeken wat de impact is van late gevolgen, zodat zzp’ers met een laag arbeidsongeschiktheidsrisico zich makkelijker kunnen verzekeren.
Financiële en emotionele gevolgen
Uit deze peiling blijkt dat het huishouden van de zzp’er deels financieel afhankelijk is van het zzp-salaris. Zes op de tien respondenten geeft aan dat zij financiële gevolgen hebben ervaren: ze verloren inkomsten, moesten spaargeld aanspreken of werden financieel afhankelijk van hun partner of omgeving. Ook ervaart twee derde van de respondenten emotionele gevolgen zoals onzekerheid en angst, verdriet iets te verliezen en stress. De gevolgen hangen met elkaar samen: respondenten die financiële gevolgen ervaren, geven met 86% vaker aan ook emotionele gevolgen te ervaren. Zo geeft een respondent aan: “Ik kreeg echt stress, want kon bijvoorbeeld mijn belasting niet betalen. Ik moest lenen. Ik heb nog steeds geen buffer. Dat vind ik echt lastig. Ben ik niet gewend.”
Een AOV kan financiële rust geven, maar ook aanvullende ondersteuning bieden, zoals re-integratiecoaching of psychologische hulp. “Ik ben erg blij dat ik een AOV heb. Zij vergoeden ook een re-integratiecoach en dat is heel fijn om duurzaam terug te komen en te voorkomen dat je te snel, te veel doet”, aldus een respondent.
Behoefte aan informatie en hulp bij aanvraag AOV na diagnose
Respondenten vonden het invullen van de AOV-aanvraag na diagnose moeilijk. Bijna vier op de tien respondenten had behoefte aan meer informatie en een derde heeft deze gevonden. Bijna de helft (45%) van de respondenten had behoefte aan hulp of advies bij het invullen van de aanvraag; een kwart kreeg die hulp, met name van de verzekeraar en/of een tussenpersoon. NFK-belangenbehartiger Monique de Jong: “Artsen, zoals huisartsen en hoofdbehandelaars, spelen een belangrijke rol als expert én als schakel naar de juiste ondersteuning. Respondenten geven aan behoefte te hebben aan informatie, bijvoorbeeld van een financieel adviseur of klinisch arbeidsgeneeskundige.”
Samenwerken om verzekerbaarheid te verbeteren
NFK wil samen met onderzoekers, klinisch arbeidsgeneeskundigen en het Verbond van Verzekeraars verkennen hoe de verzekerbaarheid van zzp’ers met kanker die een AOV willen afsluiten, beter kan. Het is belangrijk om beter te begrijpen hoe late gevolgen van kanker invloed hebben op de mogelijkheid om een AOV af te sluiten. Tot die tijd moeten zzp’ers duidelijke voorlichting en praktische ondersteuning krijgen bij het verzekeren tegen inkomensverlies.