De behandeling van kanker kan gevolgen hebben voor de vruchtbaarheid. Je kunt minder vruchtbaar worden of onvruchtbaar worden.
Verwacht de arts dat de behandeling invloed heeft op je vruchtbaarheid? Dan bespreekt hij of zij dat vóór de behandeling met je. Bij voorkeur tijdens het gesprek over de diagnose.
Heb je een kinderwens, dan verwijst de arts je door naar een gynaecoloog of fertiliteitsarts. Vraag als het nodig is zelf om een verwijzing.
Vruchtbaarheid na diverse behandelingen
Vruchtbaarheid na chemotherapie
Chemotherapie werkt door het hele lichaam. Hierdoor kunnen de schadelijke stoffen ook in de eierstokken komen.
Chemotherapie kan ervoor zorgen dat je eierstokken minder goed werken. Dan rijpen er geen eicellen meer en stopt de menstruatie. Vaak is dit tijdelijk, soms niet. Dan stopt de menstruatie voor altijd en ben je onvruchtbaar.
Wanneer je weer ongesteld wordt na de chemotherapie, is er toch nog een kans dat je vervroegd in de overgang komt. Door chemotherapie ontstaat schade aan de eicellen, waardoor er minder eicellen overblijven.
Vruchtbaarheid na bestraling
Bestraling kan invloed hebben op de vruchtbaarheid als je eierstokken en baarmoeder in het gebied liggen dat bestraald wordt.
Om de straling te beperken of te voorkomen, kan de arts soms de eierstokken tijdelijk verplaatsen.
Operatie en vruchtbaarheid
Als de eierstokken en/of baarmoeder verwijderd worden, heeft dat gevolgen voor de vruchtbaarheid:
Geen eierstokken meer na de operatie
Verwijder de arts beide eierstokken tijdens de operatie? En ben je nog niet in de overgang als dit gebeurt? Dan kom je na de operatie vervroegd in de overgang. Je hebt ook geen eisprong meer. Dit betekent dat je niet meer spontaan zwanger kunt worden.
Als je een kinderwens hebt en je baarmoeder nog intact is, kun je eiceldonatie overwegen.
Geen baarmoeder meer na de operatie
Is je baarmoeder verwijderd en ben je nog niet in de overgang? Dan kun je niet meer zwanger worden.
Als je eierstokken nog werken, ben je nog wel vruchtbaar. Heb je een kinderwens? Dan kun je nog wel proberen een kind te krijgen met hulp van een draagmoeder.
Geen eierstokken en geen baarmoeder meer na de operatie
Zijn je eierstokken en je baarmoeder verwijderd, dan kun je niet meer zwanger worden. Heb je een kinderwens, dan kan draagmoederschap soms een optie zijn.
Anti-hormonale therapie en vruchtbaarheid
Anti-hormonale therapie kan gevolgen hebben voor je vruchtbaarheid. Het risico op onvruchtbaarheid door anti-hormonale therapie, hangt af van:
- je leeftijd
- hoelang de behandeling met anti-hormonale therapie duurt
- de behandeling die je eventueel hebt gehad vóór de anti-hormonale therapie
Doelgerichte therapie en vruchtbaarheid
Bevacizumab heeft invloed op de vruchtbaarheid. Bij 30 tot 70% van de vrouwen die dit medicijn krijgen, komt de menstruatie niet meer terug na de behandeling.
Over de invloed van andere doelgerichte medicijnen op de vruchtbaarheid is nog niet veel bekend.
Immunotherapie en vruchtbaarheid
Onderzoekers en artsen gaan ervan uit dat immunotherapie geen directe invloed heeft op de vruchtbaarheid.
Welke mogelijkheden zijn er om vruchtbaar te blijven?
Vaak kun je een behandeling krijgen om je vruchtbaarheid te behouden, zoals:
- eicellen invriezen
- embryo’s invriezen
- eierstokken verplaatsen tijdens de behandeling
- eierstokweefsel invriezen
- de eierstokken stilleggen
Bij geen enkele methode heb je zekerheid dat je na de behandeling ook echt zwanger wordt.
De gynaecoloog of fertiliteitsarts bekijkt samen met jou wat er mogelijk is in jouw situatie. Daarna volgt overleg met je behandelend arts over de planning.
Andere mogelijkheden bij een kinderwens
Heb je geen behandeling gehad om je vruchtbaarheid te behouden? En ben je na de behandeling van kanker onvruchtbaar geworden? Dan zijn er soms nog andere manieren om een gezin te stichten, zoals eiceldonatie. draagmoederschap, adoptie en pleegzorg.
Keuzehulpen kanker en kinderwens
De keuzehulpen in onderstaande linkjes zijn bedoeld voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd met een kinderwens. Er is een keuzehulp voor vrouwen met baarmoederkanker, baarmoederhalskanker en eierstokkanker. De behandeling hiervoor kan namelijk gevolgen hebben voor het krijgen van kinderen in de toekomst.
De keuzehulp helpt je na te denken over wat belangrijk voor je is. Zo ben je voorbereid op het gesprek met je gynaecologisch oncoloog. Samen kies je welke behandeling het beste bij jou past.
Na de behandeling
Menstruatie en vruchtbaarheid na de behandeling
Na de behandeling van kanker kan het een tijd duren voordat je weer ongesteld wordt. Soms komt de menstruatie niet meer terug. Maak je je zorgen of heb je vragen, neem dan contact op met je arts.
Zwanger worden na de behandeling
Als je klaar bent met je behandeling, wil je misschien zwanger worden. Overleg altijd met je arts wat de mogelijkheden zijn.
Vruchtbaarheid testen na de behandeling
Vanaf een jaar na je behandeling is het mogelijk om je vruchtbaarheid te laten bepalen. Hiervoor ga je naar een gynaecoloog.
Omgaan met onvruchtbaarheid door kanker
Wanneer je onvruchtbaar wordt door kanker, kan dat voelen als een groot verlies. Lotgenoten kunnen je steunen. Je kunt ook terecht bij je huisarts of een andere zorgverlener. Zij kunnen je helpen omgaan met onvruchtbaarheid.
Video: Behoud van vruchtbaarheid en (onvervulde kinderwens)
Olijf heeft een webinar (5 delen) opgenomen over 'late gevolgen bij gynaecologische kanker'. Onderwerpen die aan bod komen zijn: lymfoedeem, blaas- en darmklachten, (vervroegde) overgang, behoud van vruchtbaarheid & (onvervulde) kinderwens en impact op seksualiteit.
Elk van de vijf delen van het webinar duurt ca. 25 minuten en daarin komt steeds een ervaringsdeskundige en een zorgprofessionals aan het woord. Bekijk hieronder het webinar van Olijf over behoud van vruchtbaarheid en (onvervulde kinderwens). Elk van de vijf delen van het webinar duurt ca. 25 minuten en daarin komt steeds een ervaringsdeskundige en een zorgprofessionals aan het woord.
Verslag workshop Olijf Congresdag
Podcast: kanker en vruchtbaarheid
Hoe is het om tijdens de diagnose te horen dat de behandeling van kanker invloed kan hebben op je vruchtbaarheid, of dat je door de behandeling onvruchtbaar wordt? En welke stappen zet je dan als je een kinderwens hebt?
In deze podcast vertelt Olijf's vrijwilliger Julia (32) openhartig over haar ervaringen rond de diagnose baarmoederhalskanker, de behandelingen en welke mogelijkheden ze had om haar vruchtbaarheid te behouden. Ook geeft ze concrete tips.
Werkt de link hieronder niet? Beluister de podcast dan hier>>
Artikel Olijfblad 1-2019: Kinderwens en kankerbehandelingen
Eén kankerbehandeling kan tijdelijke of blijvende onvruchtbaarheid veroorzaken. Zowel door operaties, bestraling als chemotherapie. Tegenwoordig kunnen vrouwen echter steeds meer voorzorgsmaatregelen nemen. Olijf ging met twee bevlogen artsen over fertiliteitspreservatie in gesprek: medisch oncoloog Prof. Dr. Vivianne Tjan-Heijnen en gynaecoloog Dr. Ron van Golde van het Maastricht UMC+.
Dr. Ina Beerendonk over haar werk in behoud van vruchtbaarheid bij kanker (juni 2022)
Dr. Ina Beerendonk is gynaecoloog in het Radboudumc, gespecialiseerd in voortplantingsgeneeskunde, en focust zich in het bijzonder op het voorkomen van verlies van vruchtbaarheid bij meisjes en vrouwen met kanker.
‘Als een behandelend arts een jong persoon met kanker in de spreekkamer ziet binnenkomen, moet er direct een belletje gaan rinkelen,’ vindt Ina Beerendonk. ‘Het allerbelangrijkste is dat na de diagnose die jonge patiënt zo snel mogelijk verwezen wordt voor een gesprek over de risico’s op onvruchtbaarheid en de mogelijkheden voor vruchtbaarheidsbehoud. Het liefst naar een centrum dat fertiliteitspreservatie kan verzorgen, dus die moet ook wel in het netwerk van het ziekenhuis zitten. Een academisch centrum is bijvoorbeeld een goede optie voor counseling’. Het mooiste, vind ik, is om dat traject in samenspraak te doen met de verwijzer, om die mee te nemen in de overwegingen. Je hebt de verwijzer ook nodig: die geeft ons belangrijke informatie over de risico’s van de antikankerbehandeling en of er tijd is voor een vruchtbaarheidsbehandeling, of niet.’
De linkjes naar keuzehulpen waarover in het artikel wordt gesproken, staan iets verder naar boven op deze pagina.
Meer informatie en gespreksgroepen
De informatie op deze pagina is een samenvatting van de -mede door Olijf geschreven- informatie op www.kanker.nl.
Wil je meer lezen over vruchtbaarheid?
- Heeft de behandeling gevolgen voor vruchtbaarheid bij vrouwen >>
- Je vruchtbaarheid behouden >>
- Menstruatie en vruchtbaarheid na de behandeling >>
Heb je een vraag, wil je je hart luchten of zoek je contact met een lotgenote? Neem dan contact op met onze vrijwilligers. Dat kan via de telefoon, mail of WhatsApp. Lees verder >>
In de online gespreksgroepen op kanker.nl kun je lotgenoten ontmoeten, vragen stellen en kennis en ervaringen vinden of delen. Vrijwilligers die ook bij Olijf actief zijn en andere (ex-)patiënten helpen je daar verder.
Stel je vraag aan een professional
Je kunt ook een vraag stellen aan dr. Cor de Kroon, gynaecoloog-oncoloog bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).