Arts-assistent Phyllis: ‘Het was nog volledig onbekend hoe de signaaltransductie-activiteit precies werkt bij eierstokkanker’

Phyllis wilde altijd al gynaecoloog worden en de kant van de verloskunde op. ‘Ik ben geïntrigeerd door bevallingen en zag mezelf altijd al baby’s ter wereld brengen.’ Voor haar wetenschapsstage, het laatste onderdeel van haar studie als arts-klinisch onderzoeker, kwam ze uit op de afdeling gynaecologische oncologie in het Catharina ziekenhuis.

Achtergrond in biomedische wetenschappen
‘Ik vond het met mijn achtergrond in biomedische wetenschappen heel interessant om te onderzoeken wat er bij eierstokkanker op celniveau gebeurt. Hoe kunnen we daar nou slim op ingrijpen?’

Tijdens haar onderzoekstraject werden de ogen van Phyllis geopend. ‘Het was voor mij echt een eye opener om voor vrouwen met gynaecologische kanker te zorgen. Je krijgt veel vaker met verdrietig nieuws te maken, dan bij de verloskunde. Tegelijkertijd vond ik heel mooi om te zien hoe krachtig vrouwen in het leven kunnen staan. En doordat ik op de afdeling meeliep, leerde ik de vrouwen voor wie ik mijn onderzoek deed echt kennen. Ik wist daardoor heel goed voor wie ik het deed.’

Studie naar een meer doelgerichte behandeling bij eierstokkanker
Eierstokkanker ontstaat door fouten op celniveau. Momenteel wordt er op basis van genetische mutaties gekeken of een vrouw mogelijk baat heeft bij een doelgerichte behandeling. Maar die inschatting kan nog veel beter gemaakt worden als het signaaltransductie pad wordt geïdentificeerd dat de drijvende kracht achter de tumor is. ‘InnoSIGN, een bedrijf dat destijds nog onder Philips viel, had een alternatieve techniek ontwikkeld om die paden te meten. Zij hebben de analysetechniek aangereikt en wij de analyse gedaan. Het was nog volledig onbekend hoe de signaaltransductie-activiteit precies werkt bij eierstokkanker, dus we moesten eerst kijken naar wat er in een gezonde cel gebeurt. Toen we die normaalwaarden hadden gedefinieerd, konden we gaan kijken naar afwijkingen.’

Uit de studie bleek dat bij vrouwen met het hooggradig sereuze type eierstokkanker verschillende signaaltransductie paden zowel sterk actief als nagenoeg inactief zijn. De resultaten tonen dus aan dat er niet één specifiek signaaltransductie pad verantwoordelijk is voor tumorgroei. Bij het merendeel van de patiënten zijn meerdere paden afwijkend geactiveerd in vergelijking met de normaalwaarden. Deze sterke verschillen in signaaltransductie-activiteit doen vermoeden dat er niet één doelgerichte behandeling bestaat die bij een groot deel van de vrouwen met sereuze eierstokkanker werkzaam gaat zijn. Er moet dus naar iedere casus afzonderlijk worden gekeken.

Stapover
In een nieuwe studie, de Stapover-studie wordt onderzocht welke medicijnen de sturende paden kunnen afremmen. ‘Er zijn bestaande geneesmiddelen waarvan we goed weten wat de bijwerkingen zijn én die betaalbaar zijn, die zo’n signaaltransductie pad kunnen afremmen. Van de 12 paden die een belangrijke rol spelen bij kankergroei, hebben we binnen de studie voor 4 van die paden een medicijn geselecteerd dat de activiteit van het pad kan afremmen.’ De studie is gericht op vrouwen met een recidief van eierstokkanker bij wie op basis van onderzoek verwacht wordt dat de tumor daar gevoelig voor is. Wat Phyllis nog graag toevoegt is dat de studie écht in de kinderschoenen staat en het nog bewezen moet worden of deze manier van analyseren werkt.

Verloskunde of toch niet?
Na haar promotietraject is Phyllis naar Amsterdam verhuisd en gaan werken als arts-assistent op de afdeling verloskunde in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, en later in het Amsterdam UMC. ‘Door deze werkervaring weet ik zeker dat het vak bij mij past. Als ik word toegelaten tot de opleiding dan duurt het nog 6 jaar totdat ik gynaecoloog ben. Welke richting ik dan precies opga, weet ik nog niet. Ik vind verloskunde nog steeds ontzettend leuk, maar ik heb ook de ambitie om een volgend onderzoek op te starten. Samen met dr. Jurgen Piek ben ik aan het kijken hoe een vervolgonderzoek eruit kan zien.’

Informatiebehoefte over HPV
Naast haar werk zet Phyllis zich in voor Olijf om meer te weten te komen over de behoeften van patiënten én om de informatievoorziening over HPV en afwijkende uitstrijkjes te verbeteren. ‘Ik merk in het ziekenhuis, maar ook op kanker.nl waar ik de ingestuurde vragen heb geanalyseerd, dat er veel onduidelijkheid is over HPV. Het komt regelmatig voor dat vrouwen tijdens de zwangerschap last hebben van terugkerend vaginaal bloedverlies. Dan wordt er in het ziekenhuis standaard een uitstrijkje gemaakt. Daar worden vrouwen vaak ongerust van. Dat begrijp ik, maar is in de meeste gevallen niet nodig. We doen het juist om er zeker van te zijn dat er niks aan de hand is. Op kanker.nl gaan de meeste vragen over de uitslagen van het uitstrijkje of het biopt. Als patiënt kun je nu vaak het pathologieverslag al inzien voordat je met je arts gesproken hebt. Ik zie dat vrouwen daardoor vaak onnodig ongerust zijn. Ik leer hier als arts veel van en dat neem ik mee de praktijk in. Ik snap nu beter welke informatiebehoefte vrouwen hebben.’

Meer informatie over de Stapover-studie. De hoofdonderzoeker is drs. Cynthia Hendrikse, je kunt je vragen aan haar stellen door een e-mail te sturen naar: stapover@catharinaziekenhuis.nl.