Vrouwen met eierstokkanker worden vaak behandeld met een zogenoemde PARP-remmer. Het probleem met dit medicijn is dat je er na verloop van tijd resistent voor raakt en het niet meer werkt. Onderzoekers van het Oncode Institute verbonden aan het LUMC werken aan een nieuwe stof dat eierstokkankercellen met een BRCA1-mutatie op een andere manier ‘aanvalt'.
Sylvie Noordermeer ©Laloes Fotografie
Binnen het Oncode Institute bundelen ruim 900 onderzoekers van 13 onderzoeksinstituten de krachten om fundamenteel onderzoek zo snel mogelijk bij de patiënt te brengen.
Als het DNA van gezonde cellen wordt beschadigd, hebben ze verschillende mechanismen in huis om zichzelf te repareren. PARP-remmers zorgen voor een bepaald type DNA-schade in kankercellen. Normaal gesproken wordt deze DNA-schade opgeruimd door zogenoemde homologe recombinatie (HR). Door dit reparatiemechanisme blijft de kankercel leven. Het HR-mechanisme werkt niet goed bij veel patiënten met eierstokkanker, waardoor de DNA-schade niet opgeruimd kan worden en de tumor afsterft. Daarom werkt een PARP-remmer in eerste instantie vaak goed bij deze groep patiënten. Helaas zijn kankercellen slim en vinden ze na verloop van tijd een andere manier om DNA-schade op te ruimen en zo te overleven.
De onderzoeksgroep van Dr. Sylvie Noordermeer ontdekte dat je een tweede reparatiemechanisme (single-strand annealing) kunt uitschakelen via remming van het zogenoemde EXO1-eiwit. Dit leidt tot zo veel DNA-schade dat de kankercel daaraan dood gaat. De onderzoekers vonden een werkzame stof die EXO1 kan remmen en zo de kankercel kan opruimen.
De EXO1-remmer wordt binnenkort getest in muizen. 'De stof is helaas nog niet helemaal geschikt voor mensen, omdat de benodigde dosis nog te hoog is', vertelt Noordermeer. 'Ook zijn we aan het kijken wat de beste toepassing is: de EXO1-remmer geven nadat de PARP-remmer is uitgewerkt, of beide medicijnen tegelijk geven in een lagere dosis. De uitkomst van deze pre-klinische studies zal bepalen wanneer we toe zijn aan de Fase 1 klinische studies, maar dit zal helaas zeker nog een paar jaar duren.’ De eerste bevindingen van het remmen van EXO1 als een nieuw aanknopingspunt voor therapie zijn deze week gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Molecular Cell.