Zorgen en angst hebben grote negatieve impact op dagelijks leven van kankerpatiënten

Bijna negen op de tien (ex-)kankerpatiënten in Nederland maakt zich zorgen of is angstig. Deze gevoelens komen het meest voor rondom de diagnose en behandelingen, maar ook na afronding van behandelingen kampt driekwart nog steeds met zorgen of angst. Deze gevoelens hebben bij 70 procent van de patiënten grote tot zeer grote negatieve impact op de kwaliteit van hun leven.

Dit blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) -waar Olijf bij is aangesloten- onder 5323 mensen die kanker hebben of hebben gehad. Mensen die kanker hebben zijn vooral bang om niet meer beter te worden. Verder geeft bijna twee derde aan dat medische onderzoeken en (na)controles de zorgen en angst versterken. Voor ruim de helft wakkert het krijgen van lichamelijke klachten of ziek zijn de angstgevoelens extra aan. En ruim vier op de tien patiënten ervaart meer zorgen of angst bij het nadenken over de toekomst. “Ik sta niet meer onbevangen in het leven en heb ook moeite om toekomstplannen te maken”, aldus een respondent.

Impact op het dagelijks leven is groot
De zorgen en angst die patiënten ervaren spelen een grote rol in hun dagelijks leven. Zo geeft ruim de helft van de respondenten aan dat hun gevoelens een negatieve impact hebben op seks of intimiteit. Daarnaast heeft de helft door hun zorgen minder plezier in dingen die ze normaal wel leuk vinden en kan ruim vier op de tien hun werk minder (goed) doen. Vanaf 10 jaar na diagnose neemt de hevigheid van de negatieve impact wat af, maar het gaat nooit weg. Een respondent geeft aan: “Angst blijft, ook al wordt het met de jaren minder. Ik ben me erg bewust van alles wat er in mijn lichaam gebeurt en voel alles.”

Bijna alle respondenten (96 procent) geven aan dat zorgen of angst de kwaliteit van hun leven negatief beïnvloeden. Voor zeven op de tien mensen is deze impact zelfs groot tot zeer groot. Zorgen of angst uiten zich vooral door piekeren en niet los kunnen laten. Ruim de helft ervaart een zenuwachtig of onrustig gevoel en de helft slaapt slecht. Voor één op de tien is de angst zo hevig, dat er sprake is van paniekaanvallen.

Grote behoefte aan steun
Negen op de tien kankerpatiënten heeft behoefte aan steun voor hun zorgen of angst. Respondenten geven aan dat ze met name behoefte hebben om erover te praten, afleiding of leuke dingen te doen en psychische hulp of coaching te krijgen. Het onderzoek laat zien dat als mensen de gewenste steun of begeleiding krijgen, dit gemiddeld bij negen op de tien mensen ook daadwerkelijk helpt.

Meer bewustwording voor impact kanker
In het afgelopen half jaar heeft NFK via haar Doneer Je Ervaring-onderzoeken op drie aspecten de negatieve impact van kanker op iemands leven inzichtelijk gemaakt. Arja Broenland, directeur-bestuurder NFK: “Gevoelens van eenzaamheid met depressie tot gevolg, financiële problemen en angstgevoelens zorgen voor een mindere kwaliteit van leven. Niemand zal hiervan op kijken. Echter, onze onderzoeken leggen nog duidelijker bloot dat de gevolgen van kanker op vele aspecten van je dagelijks leven heftiger zijn dan je je kunt voorstellen, en dat bijna alle mensen die kanker hebben of hebben gehad hier last van hebben. We weten dat er nu rond de 830.000 mensen leven met of na kanker. Over 6 jaar, in 2028, zijn dat er mogelijk meer dan een miljoen” (NKR, 2021). Ze vervolgt: “Voor het welzijn van kankerpatiënten is bewustwording rondom de grote gevolgen enorm belangrijk. We hopen dan ook dat het delen van deze inzichten hen in de eerste plaats helpt om zich meer begrepen te voelen. Tegelijkertijd moet meer bekend worden dat er hulp en ondersteuning beschikbaar is. Denk aan een kankerpatiëntenorganisatie, de website kanker.nl of psychosociale ondersteuning via bijvoorbeeld het Helen Dowling Instituut. Ook zorgverleners en naasten kunnen hier een grote rol in spelen, door in het oog te houden hoe het met iemand gaat.”

Wereldkankerdag 2022
Op Wereldkankerdag wordt op 4 februari jaarlijks stilgestaan bij de impact die kanker heeft op patiënten en naasten. Rondom deze dag kunnen mensen die leven met of na kanker kennismaken met diverse zorgorganisaties in het land. Zij zetten vanwege corona vooral online hun deuren open voor bijvoorbeeld een luisterend oor, een rondleiding of een lezing. Kijk op wereldkankerdag.nl voor een overzicht van alle evenementen.