Vorige week schreef de Telegraaf over een onderzoek naar een nieuwe aanpak voor eierstokkanker. Het artikel leverde veel vragen op. Onderzoeker Phyllis van der Ploeg beantwoordt deze vragen hieronder. Daarnaast delen we een duidelijk artikel uit het Eindhovens Dagblad van vorige week.
Afgelopen december is de STAPOVER studie gestart in het Catharina ziekenhuis in Eindhoven. In deze studie wordt een alternatieve analysetechniek gebruikt om patiënten met teruggekeerde (recidief) eierstokkanker te selecteren voor een behandeling met doelgerichte medicijnen. Met deze alternatieve analysetechniek wordt de activiteit van een aantal eiwitketens bepaald in een stukje tumorweefsel (biopt) van de patiënt. Onderzoek heeft aangetoond dat deze eiwitketens een belangrijke rol spelen in kankergroei.
De onderzoekers van de STAPOVER studie verwachten dat patiënten met zeer actieve eiwitketens baat kunnen hebben bij behandeling met doelgericht medicijnen die de activiteit van die eiwitketens remt. Op dit moment biedt de studie behandelingen gericht tegen vier belangrijke eiwitketens. Patiënten kunnen alleen deelnemen aan de studie als tenminste één van deze vier eiwitketens zeer actief is in het tumorweefsel.
Lees voor meer uitleg ook het artikel in het Eindhovens Dagblad hieronder.
1) Voor welke vormen van eierstokkanker is deze behandeling in te zetten? Bijvoorbeeld ook voor Clear Cell eierstokkanker en laaggradige eierstokkanker?
Patiënten met een recidief (kanker die is terug gekomen) van alle vormen van eierstokkanker, dus ook clear cell en het laaggradige type, kunnen deelnemen aan de studie.
2) Voor welke stadia van eierstokkanker is deze behandeling een optie?
Patiënten met teruggekeerde ziekte (recidief) in alle stadia (I t/m IV) kunnen deelnemen aan de studie.
3) Verbetert deze behandeling ook de prognose of alleen de bijwerkingen van de ‘reguliere behandelingen’?
We weten nog niet of de levensverwachting verbetert als we patiënten behandelen met doelgerichte medicijnen met behulp van de alternatieve analysetechniek. Dit onderzoeken we in de STAPOVER studie. Daarnaast onderzoeken we of deze behandelmethode gepaard gaat met minder bijwerkingen en het behoud van kwaliteit van leven.
4) Wanneer is deze behandeling beschikbaar?
Sinds december 2022 is de behandeling beschikbaar in studieverband.
5) En is deze behandeling in elk ziekenhuis beschikbaar?
De behandeling is momenteel beschikbaar in het Catharina ziekenhuis in Eindhoven. De komende tijd zullen meerdere ziekenhuizen gaan deelnemen aan de studie. In de tussentijd kunnen patiënten vanuit andere ziekenhuizen worden verwezen naar het Catharina ziekenhuis. Bespreek dit met je eigen behandelend arts.
6) Wat is er precies anders aan dan de behandeling met PARP-remmers/eiwitremmers?
Momenteel worden patiënten voor doelgerichte therapie geselecteerd op basis van genetische afwijkingen (mutaties) of afwijkende eiwitkleuringen (immunohistochemie). Bijvoorbeeld: PARP-remmers zijn met name geschikt voor patiënten met BRCA-mutaties en anti-hormonale therapie is beschikbaar voor patiënten met sterke oestrogeen receptor eiwitkleuringen.
Helaas zijn er ondanks deze selectie nog altijd veel patiënten die niet blijken te reageren op de doelgerichte medicijnen. Met de alternatieve analysetechniek onderzoeken we de gehele eiwitketen en niet een enkel onderdeel daarvan, zoals wordt gedaan bij onderzoek naar genetische afwijkingen of eiwitkleuringen. We verwachten daarom met deze alternatieve analysetechniek een betrouwbaarder beeld te kunnen geven van de daadwerkelijk activiteit van de eiwitketens. Hiermee hopen we beter te kunnen voorspellen welke patiënten effect zullen gaan hebben van behandeling met doelgerichte medicatie.
7) Een reactie is: klinkt mooi. Maar hoe spoor je vrouwen in een vroeg stadium op?
Het is met deze analysetechniek helaas niet mogelijk om de ziekte eerder op te sporen. Dit is inderdaad een zeer relevant onderwerp voor verder onderzoek.