Hieronder vind je veelgestelde vragen én de antwoorden van lotgenoten over seksualiteit bij gynaecologische kanker.
Veelgestelde vragen
Ben ik radioactief na de behandeling met radiotherapie en is dat schadelijk voor mijn partner?
Nee, je bent niet radioactief na bestraling. De straling zit niet in je lichaam, maar in het bestralingsapparaat. Als je wilt dan kun je seks hebben. Het is alleen niet verstandig om gemeenschap te hebben binnen zes weken na een operatie of voor het vaginale slijmvlies is hersteld na bestraling. Dat duurt meestal ca. 4 weken.
Ben ik besmettelijk na de behandeling met chemotherapie en is dat schadelijk voor mijn partner?
De resten van de medicijnen die bij chemotherapie gebruikt worden, komen in bijvoorbeeld je speeksel of slijm van je vagina terecht. Dit is echter maar in een lage concentratie en dus ook niet gevaarlijk voor je partner. Zorg wel dat je tijdens chemotherapie anticonceptie (als je nog vruchtbaar bent) gebruikt tijdens de seks, want je mag niet zwanger raken. Chemotherapie is namelijk schadelijk voor je kind.
Hoe snel na de behandeling mogen mijn partner en ik weer seks hebben?
Dat is voor iedereen verschillend. Het hangt af van welke kanker je had en welke behandeling(en) je kreeg. Vraag het dus altijd na bij je behandelend arts. In het algemeen wordt gemeenschap afgeraden in de eerste weken na je operatie of bestraling. Maar je kunt natuurlijk wel op andere manieren vrijen, zo lang ze geen pijn doen. Lees ook verder bij 'Wanneer weer seks?'.
Kan ik weer seksueel actief zijn als ik een stoma of een katheter heb?
Ja hoor, dat kan zeker. Je zult wel met je partner samen moeten ontdekken naar wat voor jullie werkt en fijn is. Bekijk ook de video met humor over stoma en seksualiteit hieronder.
Krijgen alle vrouwen die zijn behandeld voor gynaecologische kanker vaginale en seksuele klachten?
Niet alle vrouwen krijgen seksuele problemen na hun behandeling. En als ze wel klachten krijgen, dan verschilt het ook nog van vrouw tot vrouw wat de klachten zijn en of ze lang duren.
Wanneer moet ik contact opnemen met een arts?
Als je klachten hebt waarover je je zorgen maakt, kun je altijd contact op nemen je behandelend arts. Veel vrouwen moeten na hun behandelingen hun lichaam eerst weer opnieuw leren kennen en vertrouwen. Dat is normaal. Je moet ook altijd contact opnemen met je arts als de klachten langer aanhouden of ineens verergeren.
Ik heb een nieuwe partner. Wanneer vertel ik hem/haar dat ik behandeld ben voor kanker?
Daten is altijd spannend en zeker als je kanker hebt (gehad). Wanneer je je vertrouwd voelt met je nieuwe partner is het makkelijker om over seksualiteit te praten. Vertel dat je het rustig aan wilt doen op seksueel gebied. Je kunt dan ook vertellen wat je hebt meegemaakt en wat de gevolgen zijn. Lees ook verder bij 'Seks zonder partner / daten'.
Kan ik ooit weer van seks genieten?
De meeste vrouwen kunnen na hun behandelingen weer een prettig seksleven krijgen. Het is belangrijk om te onthouden dat seks niet altijd met penetratie hoeft te zijn. Begin met jezelf opnieuw ontdekken en probeer wat je fijn vindt. Dit kan samen of alleen. Lees ook verder bij 'Als penetratie niet meer lukt'.
Moet ik gemeenschap met penetratie hebben om de vagina open te houden?
Vrouwen krijgen het advies om pelottes te gebruiken om de vagina open en soepel te houden. Sommige vrouwen gebruiken hier een vibrator voor of een vinger. Als het voor jou prettig voelt, kun je ook gemeenschap hebben om de vagina open te houden. Dit is dus geen verplichting. Lees ook meer over 'Pelotte therapie'.
Hoe lang duurt het voordat ik alles heb verwerkt?
Er is geen vaste tijdsduur waarin je alles verwerkt moet hebben. Dat is voor iedere vrouw anders. Gun jezelf dus de tijd! Als de verwerking op gang komt, komen er vaak ook allerlei emoties bij kijken zoals angst of somberheid. Deze worden na verloop van tijd minder. Je kunt hier ook hulp bij krijgen. Lees verder voor 'Psychische gevolgen'.
Ik heb pijn bij penetratie. Wat zijn hiervan mogelijke oorzaken?
Pijn kan verschillende oorzaken hebben, afhankelijk van de behandeling die je hebt gehad. Door bestraling kan het slijmvlies van de vagina droger en stugger worden. Daardoor word je minder gemakkelijk vochtig als je opgewonden bent. Dat kan pijn veroorzaken. Door bestraling en operatie kun je littekenweefsel in de vagina krijgen, waar door de vagina nauwer en korter kan worden. Hier kun je ook pijn door krijgen. Lees ook verder bij 'Pijn bij het vrijen'.
Ik verlies bloed bij penetratie. Is dat normaal?
Door bestraling en operaties kan het slijmvlies in de vagina kwetsbaarder worden. Je kunt dan tijdens de seks gaan bloeden. Dit kan weer over gaan, maar het kan ook zijn dat je het nog heel lang hebt tijdens seks. Maak je je zorgen? Neem dan contact op met je arts.
De geur van mijn vagina is veranderd. Hoe komt dit?
Dit kan komen door de ziekte zelf. Baarmoederhalskanker kan bijvoorbeeld stinkende afscheiding veroorzaken. De geur kan ook komen doordat je meer vaginale afscheiding hebt door de behandeling. Meestal is de afscheiding wit of doorzichtig. Heb je veel, vooral witte afscheiding en last van jeuk? Dan kan het ook een schimmelinfectie zijn. Ga ook naar je arts als de afscheiding bloederig is of sterk gaat ruiken.
Ik heb minder zin in seks, hoe komt dit?
Het verwerken van de diagnose en het doorstaan van de zware behandelingen kost vaak veel energie. Het is niet gek als seks daardoor minder of totaal niet meer belangrijk is. Meestal komt de zin in seks pas geleidelijk terug als de behandeling gestopt is. Ook vermoeidheid, hormonale veranderingen door de behandeling, een veranderd uiterlijk (bijvoorbeeld verwijderde schaamlippen) of een droge vagina door de bestraling kunnen ervoor zorgen dat je minder zin in seks hebt. Lees ook verder bij 'Hoe krijg je weer zin in seks'.
Welke vragen kan ik stellen om seksualiteit bespreekbaar te maken met mijn arts?
Het is belangrijk dat je niet met vragen blijft rondlopen. Neem bij een eerstvolgende afspraak een lijstje mee met punten die jij graag wil bespreken. Dan kun je het zelf in ieder geval niet vergeten. Kijk voor voorbeeldvragen bij 'Bij wie moet ik zijn voor hulp?'.
Ik durf niet over seksualiteit te beginnen, wat nu?
Durf je zelf niet over seks te beginnen, maar heb je wel vragen? Dan kan het je helpen om je vragen per mail naar je arts te sturen. Lees verder, ook voor voorbeeldvragen, bij 'Bij wie moet ik zijn voor hulp?'.
Bron: Brochure 'Seksualiteit na radiotherapie bij gynaecologische kanker' en NFK.nl
Stel je vraag aan een seksuoloog
Ilaniek Zantingh is gz-psycholoog/seksuoloog NVVS in het Antoni van Leeuwenhoek. Ze werkt binnen het Centrum voor Kwaliteit van Leven en maakt deel uit van de Polikliniek Seksuele Gezondheid van het ziekenhuis. Aan haar kun je via kanker.nl een vraag stellen over seksualiteit en kanker.
Hier kun je ook de vragen en antwoorden lezen die al zijn gesteld.